عیار طلا

     در این مطلب می خواهم در مورد عیار طلا در ایران و در کشور های مختلف صحبت کنم، در هر کشور استانداردی برای عیار طلا تعیین شده است. این به این منظور نیست که  عیاری بالاتر و یا پایین تر از ان استاندارد طلا در آن کشور یافت نمی شود. طبق قوانین استاندارد سازمان ملی استاندارد، هیچ منع قانونی‌ای برای تعدیل عیار وجود ندارد. در همه‌جای دنیا نیز این‌چنین است. در ایران نیز این استاندارد وجود دارد که در موارد صادراتی، با دو عیار مختلف تولید داشته باشیم.

      برای آن که خوب مفهوم عیار طلا  را درک کنید،بهتر است نگاهی به گذشته طلا بیاندازیم؛ طلایی که از معدن استخراج می‌شود بسیار نرم و حالت ‌پذیر است. آن‌قدر نرم که می‌توان با ناخن روی آن خط انداخت. حتما در فیلم‌ها و کارتون‌ هایی که داستانشان مرتبط با گذشته‌ های دور است دیده‌اید که سکه طلا را گاز می‌ گرفتند تا جای دندان بر آنها باقی بماند و مطمئن شوند که طلای خالص است؛ این به خاطر انعطاف ‌پذیری بالای طلای ناب است که سکه‌ های طلا در گذشته از آن ساخته می‌شدند. امروزه به دندان گرفتن سکه طلا به مدال‌آوران و قهرمانان ورزشی رسیده است  و گاز زدن مدال، نماد قهرمانی شدن است، گرچه مدال‌ها، طلای کاملاً خالص نیست و مخلوطی است از طلا و نقره است، اما اگر مدال برنز هم باشد، باز ورزشکارانی که قهرمان می‌شوند آن را به دندان میگیرند.

     در ادامه طلای استخراج شده از معدن را به صورت «شمش» در می‌آورند و به خاطر نرمی زیادش برای ساختن زیورآلات مثل النگو و انگشتر مناسب نیست چراکه با کمترین ضربه‌ای حالتش را از دست می‌دهد. به همین دلیل آن را هنگام ذوب، با فلزات دیگری مثل نقره و مس مخلوط می‌کنند و فلزی که به دست می‌آید درصدی طلا و درصدی فلز دیگر است. عیار طلا دقیقا به همین معناست. عیار طلا به ما می‌گوید آلیاژی که داریم، چه مقدار طلا و چه مقدار ناخالصی دارد چون طلا فلز گران‌قیمتی است و برای قیمت‌گذاری باید عیارش مشخص باشد.

عیار طلا در کشورهای مختلف

     نمایش عیار استاندارد در بعضی کشورها برای طلای خالص، عدد «۲۴» است و هرچه از خلوص طلا کمتر شود، از این عدد هم کاسته می‌شود. طلای ۲۴عیار یعنی طلای خالص.برای مثال: طلای ۲۴ عیار، طلای خالص با حداقل ۹۹٬۹ درصد طلا و طلای ۱۸ عیار از ۷۵ درصد طلا و ۲۵ درصد فلز دیگر تشکیل شده‌است.

     برخی کشورها در ساخت طلا، چند درجه نوسان در عیار را مجاز می‌دانند و ایرادی بر آن نمی‌گیرند. مانند آمریکا که طلای 18 عیار را با عدد 750 نشان می‌دهد. اگر در آزمایشات به عددی فرضاً 747 هم برسد نیز به‌عنوان طلای 18 عیار به‌حساب می‌آید. اما در کشوری مثل انگلستان طلای 18 عیار باید حتماً درجه 750 را در آزمایشات عیارسنجی به‌دست بیاورد.

     عیار سکه‌ها معمولا بالاتر از عیار جواهرات است و گاهی از طلای خالص هم استفاده می‌شود. در ایران تمام انواع سکه‌های طلای بهار آزادی با عیار ۲۱٫۶ (۹۰٪) ضرب می‌شوند.
     همان‌طور که اشاره شد هر یک از کشورها استاندارد خاصی را در این عرصه پذیرفته‌اند. به‌‌طور مثال طلای مورد استفاده در شبه قارۀ هند دارای درصد خلوص 91.6 با درجۀ خلوص 916 و عیار 22 است. طلا در کشورهای عربی معمولاً دارای درصد خلوص 87.5 با درجۀ خلوص 875 و عیار 21 است. در کشوری مثل پرتقال خلوص طلا 80 درصد، عدد خلوص آن 800 و عیار آن 19.2 است. استاندارد پذیرفته شدۀ طلا در ایران، کشورهای جنوب اروپا و منطقه مدیترانه با درصد خلوص 75 و عدد خلوص 750 و عیار 18 است که یکی از استانداردهای مهم جهانی نیز به شمار می‌آید. آمریکایی‌ها خلوص 58.5 درصد با عدد 585 یا 583 را نیز در قالب طلای 14 عیار پذیرفته‌اند. در این کشور البته طلای 10 عیار با درصد خلوص 41.7 عدد خلوص 417 دارای جایگاه خاصی است. در آمریکا همچنین عیارهای بین 8 تا 18 را به فراخور سلیقه و قدرت خرید انتخاب می‌کنند. جالب این است که از نظر قانونی طلای 12 عیار در آمریکا، طلا به حساب نمی‌آید.

عیار طلا در ایران    

     در ایران و بسیاری از کشورها نمایش عیار با عدد ۱۰۰۰ است. صد البته هیچگاه طلایی با این عیار نخواهید دید چون شمش‌ها با عیار ۹۹۹.۹ معامله می‌شوند و ۰.۰۱ درصد ناخالصی احتمالی در نظر می‌گیرند.

     در دوره قبل از انقلاب، عیار طلا 705 و 750 یا 17 و 18 عیار بود که پس از انقلاب با تلاش‌هایی که در این زمینه انجام شد، عیار طلا در ایران به یک واحد استاندارد رسید و آن عیار 750 یا 18 عیار بود، که از آن پس تمامی طلاهای 17 عیار و حتی پایین‌تر (انتیک) از سطح بازار جمع‌آوری شد و تولید و ساخت مصنوعات طلا و جواهر و عرضۀ آن در بازار کشور غیر‌قانونی اعلام شد. بر همین اساس تولیدکنندگان و فروشندگان موظف شدند فقط مصنوعاتی با عیار 18 را عرضه کنند.

در ادامه مطالب جدولی در خصوص عیار کشورهای مختلف قرار داده ام: